[COVID-19.Part 4] Con Đường Bây Giờ Và Phía Trước

This post is also available in English.

Những bài viết về COVID-19:

Phần I: When Breath Becomes Air (được đăng trên Vietcetera), tại đây.

Phần II: Giữa Lạc Quan Và Chủ Quan, tại đây.

Phần III: Khi nào thì "toang"?, tại đây.

Trong các bài viết trước về COVID-19, mình đã nhấn mạnh tầm quan trọng của hai chiến lược trong việc ngăn ngừa dịch lây lan: (1) kiểm tra trường hợp dương tính bằng cách phổ biến testing rộng rãi và (2) cách ly nghiêm ngặt. Ngày hôm đó, 12 tháng 3, nước Mỹ ghi nhận ~ 2.200 trường hợp dương tính. Hôm nay, con số đó đã lên tới 83.507, tăng ~ 3800% trong vòng 2 tuần, dẫn đầu thế giới về số ca nhiễm. Sau mỗi 3 ngày, số ca tử vong cũng tăng lên gấp đôi. Ngang bằng về tỉ lệ nhân đôi này là Pháp và Tây Ban Nha, với lần lượt là 1.31 và 3.434 người chết. Ý, mặc dù đứng ở mức kỷ lục về số người chết, trên thực tế có quãng thời gian nhân đôi lâu hơn, là mỗi 5 ngày.

Virus SARS-CoV-2 mới bốn tháng trước còn chưa tồn tại, hiện giờ đã gây nhiễm 510.000 người ở 175 quốc gia. Khi nhìn vào thực tế khắc nghiệt này, chúng ta hãy cân nhắc về một thực tế đơn giản: sự gia tăng của các ca dương tính không phản ánh sự lây lan của virus.

Số ca mới không phản ánh sự lây lan của dịch

Chỉ khi một quốc gia/vùng miền đã ngăn chặn dịch hiệu quả từ những ngày đầu, thì khi đó, số ca dương tính mới phản ánh ca nhiễm mới. Bởi vì tất cả các số ca nhỏ lẻ đã được cách ly, theo dõi ngay từ lúc trở về từ vùng dịch, trước khi có sự lây nhiễm cộng đồng, nên trong lúc này, dịch chưa phát.

Tuy nhiên, nếu chúng ta chờ dẫn đến lúc không còn chặn được dịch, thì số ca nhiễm mới không còn tỉ lệ thuận với sự lây lan của dịch, mà con số này phản ánh sự lan rộng của năng lực kiểm tra, được đo bằng số người được kiểm tra và số lượng test được phân phối. So với số ca dương tính, điều cho chúng ta biết rõ hơn về sự lây lan của dịch là tỷ lệ phần trăm dương tính so với số lượng xét nghiệm được thực hiện. Tính đến ngày 19 tháng 3, Mỹ đã thực hiện khoảng 103.945 tổng số xét nghiệm, ~ 9% trong số đó đã xác nhận dương tính. Hiện tại, cùng với Mỹ, Ý và Hàn Quốc là Tây Ban Nha và Vương quốc Anh, các quốc gia có số trường hợp dương tính cao nhất trong cùng tổng số các xét nghiệm được thực hiện.

Trong sự khan hiếm của thực phẩm, mặt nạ, và chất khử trùng, chúng ta sẽ thấy tương lai gần như thế nào? Dưới đây là tóm tắt về tất cả thử nghiệm thuốc và vaccine trên SARS-CoV-2/2019-nCoV, cùng với sự phản biện những “thuyết âm mưu” về chủng virus này. Để tóm tắt, hiện nay KHÔNG có bất cứ thuốc nào đã được chứng minh có hiệu quả ngăn ngừa hoặc điều trị COVID-19.

Đánh Giá Các Thuốc Đang Được Thử Nghiệm Cho COVID-19

Remdesivir, Lopinavir / ritonavir và nhóm thuốc chống virus

Nhóm đầu tiên là thuốc kháng vi-rút, hoạt động bằng cách ngăn chặn sự nhân đôi của vi-rút, từ đó giảm khả năng lây nhiễm. Hiệu quả của chúng được đánh giá dựa trên công hiệu, tính chọn lọc và sinh khả dụng. Nhìn chung, những tiêu chí này đánh giá định lượng thuốc tối thiểu để có hiệu quả điều trị, sự độc hại của nồng độ đó và cuối cùng là khả năng hấp thụ, chuyển hóa và ổn định trong cơ thể người.

Remdesivir là một chất đồng dạng của nucleotide, những viên gạch tạo nên mã di truyền. Dựa trên các đánh giá trong phòng thí nghiệm, remdesivir có vẻ như là một trong những ứng cử viên triển vọng nhất vào lúc này cho COVID-19. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu gần đây, 12 bệnh nhân đầu tiên ở Mỹ có triệu chứng nhẹ hoặc trung bình đã được đánh giá, ba trong số đó (25%) đã nhận được remdesivir. Bất kể có điều trị hay không, tất cả bệnh nhân đã hồi phục hoặc đang cải thiện, và không có mối liên quan nào trong việc cải thiện nhu cầu oxy, giảm sốt hoặc giảm lượng virus giữa hai nhóm bệnh nhân được điều trị và không được điều trị bằng remdesivir. Tác dụng phụ được ghi nhận bao gồm buồn nôn, nôn, chảy máu trực tràng và tăng men gan.

Kết quả của thử nghiệm lâm sàng dự kiến sẽ công bố vào tháng tới.

Bạn có thể đã nghe nói về thuốc lopinavir xung quanh các tin tức gần đây. Nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên, có đối chứng cho thấy điều trị bệnh nhân COVID-19 bằng lopinavir / ritonavir (LPV / RTV) không có bất kì lợi ích nào. Mặc dù là thuốc chống virus, hai thuốc này không giúp làm giảm sự nhân đôi của virus. Tại một nghiên cứu khác, Remdesivir + interferon beta (IFNb, một hợp chất được sử dụng trong điều trị multiple sclerosis) cải thiện chức năng hô hấp và giảm tải lượng virus hơn nhiều so với LPV / RTV + IFNb.

Một thuốc chống vi rút khác, Rintatolimod tác dụng trên thụ thể TLR-3 đang được thử nghiệm tại Nhật Bản cho COVID-19. TLR-3 là một thụ thể bề mặt có chức năng tiếp nhận RNA sợi đôi giống như RNA của virus, sau đó gây ra phản ứng miễn dịch. Các thuốc chống siêu vi khác đang được điều tra cho COVID-19 là azvudine, danoprevir, plitidepsin và favipiravir. Tóm lại, những loại thuốc này về cơ bản hoạt động trên cơ chế ngăn chặn sự nhân lên của virus và do đó ngăn chặn sự lây nhiễm.

Hydroxychloroquine và chloroquine

Đúng, đó là một loại thuốc chống sốt rét đã sử dụng để điều trị các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ và viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, cho đến nay, các nghiên cứu duy nhất chỉ ra rằng chloroquine có thể ức chế hiệu quả SARS-CoV-2 đều mới đuợc thực hiện trong phòng thí nghiệm, có nghĩa là nó chưa bao giờ được thử nghiệm trên động vật. Tuy nhiên, trong quá trình tìm kiếm khẩn cấp để chữa COVID-19, chloroquine đã được áp dụng cho 100 bệnh nhân viêm phổi nặng ở Trung Quốc. Hãy lưu ý, lượng thuốc sử dụng trên những bệnh nhân này cao gấp 14 lần so với liều điều trị dự phòng sốt rét, và có khả năng gây độc tim nghiêm trọng. Mặc dù chloroquine đã được chứng minh có hiệu quả chống lại nhiều loại virus trong phòng thí nghiệm, các thử nghiệm lâm sàng chưa bao giờ có hiệu quả.

Một thử nghiệm lâm sàng đang nghiên cứu về áp dụng hydroxychloroquine trong phòng ngừa COVID-19 sau tiếp xúc. Ngoài ra, nếu bạn đã đọc nghiên cứu này của Pháp về hydroxychloroquine, xin lưu ý những điều sau: (1) không có dữ liệu nào cho thấy sự thanh thải virus vào ngày 6 có ý nghĩa lâm sàng / điểm cuối này được các tác giả chọn là tùy ý, (2) bệnh nhân từ chối điều trị được ghép vào nhóm đối chứng, khiến chúng ta đặt câu hỏi về việc đăng ký bệnh nhân trong nghiên cứu này.

Các loại thuốc trong thử nghiệm khác như corticosteroid, đã không được khuyến cáo dùng cho COVID-19, hay oxit nitric, chỉ được khuyên dùng cho bệnh nhân thở máy như lựa chọn cuối cùng với chi phí khoảng 100 đô la / giờ.

Mình đã bao gồm tất cả các vắc-xin và loại thuốc khác cho điều trị và ngăn ngừa COVID-19 ở cuối bài.

Dịch Bệnh Của Các Giả Thiết

1. SARS-CoV-2 KHÔNG phải là vi-rút được chế tạo trong phòng thí nghiệm.

Giả thiết này bắt đầu nhen nhóm trong phần bình luận về nguồn gốc COVID-19, và kể từ đó, nó đã được lặp lại ở đây và ở đây. Đầu tiên, hai trường hợp nhiễm COVID-19 đầu tiên ở Trung Quốc không liên quan đến chợ Vũ Hán. Do đó, để chứng minh sự chọn lọc tự nhiên của SARS-CoV-2, virus này cần phải được phát hiện ở động vật trung gian. Chưa có loài động vật trung gian nào được xác nhận. Ngoài ra, vì khoảng cách tiến hoá giữa SARS-CoV-2 và các coronavirus khác như SARS-CoV hoặc MERS-CoV là rất lớn, họ lập luận rằng loại virus này không biến thể từ họ hàng của nó. Mặt khác, sự hiện diện của vị trí phân cắt polybasic có thể là kết quả của sự thích nghi trong quá trình nuôi cấy tế bào/ thử nghiệm trên động vật. Cuối cùng, dựa trên sự tồn tại của vec tơ pShuttle-SN trên trình tự SARS-CoV-2 và so sánh với bằng sáng chế của Trung Quốc ở đây, họ đưa ra giả thuyết rằng SARS-CoV-2 được tạo ra một cách có chủ đích như một loại vắc-xin cho dịch bệnh SARS.

Trong bài báo này, tê tê Malaya được đề xuất là động vật trung gian, do (1) chúng mang trong mình coronavirus tương tự như SARS-CoV-2 và (2) coronavirus tê tê thể hiện sự tương đồng rõ rệt với SARS-CoV-2, đặc biệt tại sáu vị trí quan trọng. Điều này cho thấy virus SARS-CoV-2 mang thêm những đột biến cho phép chúng có khả năng lây lan từ người sang người.

2. SARS-CoV-2 được thiết kế từ HIV.

Giả thiết này được đặt ra quá sớm, vì vậy mình sẽ không bàn luận nhiều và chỉ đưa ra bằng chứng phản biện ở đây. Tóm lại, virus Cô Vy không được tạo ra từ HIV.

3. SARS-CoV-2 có thể lây nhiễm ở bệnh nhân không có triệu chứng: Đúng

Mình đã chỉ ra 2 nghiên cứu sơ bộ trong bài viết trước, từ đó cho thấy các trường hợp sau khi hết triệu chứng cần được kiểm tra nồng độ virus để chứng minh rằng họ không còn khả năng lây nhiễm.

Trong 565 công dân Nhật Bản di tản khỏi Vũ Hán, 4/13 người bị nhiễm bệnh không bao giờ xuất hiện triệu chứng. Một nghiên cứu khác trên NEJM cũng cho thấy một bệnh nhân không có triệu chứng vẫn mang nồng độ virus nhiều như bệnh nhân có triệu chứng. Mô phỏng sự lây nhiễm trên 3.711 hành khách trên tàu du lịch Diamond Princess cho thấy khoảng 18% trong số 700 trường hợp nhiễm bệnh không bao giờ có triệu chứng. Họ dự đoán rằng, chính các trường hợp không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ gây nên 40%-50% sự lây nhiễm. Mặc dù vẫn còn thiếu bằng chứng trực tiếp cho sự lây truyền không qua triệu chứng, sự hiện diện của nổng lượng virus cao thường tương quan với sự nhân đôi tích cực của virus, cho thấy rằng người vẫn có thể gây nhiễm cho người khác.

Làm Thế Nào Để Bảo Vệ Bản Thân Khi Không Có Sự Bảo Vệ?

Trong phần cuối cùng, tôi sẽ thảo luận về một số phương pháp vệ sinh tại nhà mà không cần đến Lysol, Clorox hoặc chất tẩy trắng có gốc clo khác.

1. AUTOCLAVE / NỒI ÁP SUẤT CỦA BẠN

Autoclave là phương pháp khử trùng bằng nhiệt độ, áp suất cao trong thời gian dài nhằm tiêu diệt vi sinh vật, bao gồm cả virus và bào tử nấm. Phương pháp này mặc dù nghe có vẻ lạ đối với bạn, thường được sử dụng để khử trùng chất thải sinh học, dụng cụ phẫu thuật và dụng cụ phòng thí nghiệm. Để cho hiệu quả, nồi hấp phải đạt và duy trì nhiệt độ 121 ° C trong ít nhất 30 phút với ít nhất 15 psi áp suất. Nếu muốn khử trùng tại nhà bằng nồì áp suất, bạn có thể đặt một ít nước ở dưới đáy và hấp bất kỳ thiết bị nào bạn cần (ví dụ: kính, thuốc xịt nhựa…).

Instant Pot có áp suất tối đa 15,23psi, tuy nhiên khi hoạt động, nồi duy trì ở áp suất thấp hơn nhiều là 11,6psi. Một số nồi áp suất đạt được áp suất tối đa từ 12psi đến 21,7psi, trong khi một vài nồi cao cấp có thể đạt áp suất 16 ~ 21,7psi. Vì vậy, hãy kiểm tra với nồi áp suất của bạn để biết chi tiết hơn. Nếu chỉ có Instant Pot, để khử trùng, bạn sẽ phải tăng thời gian hấp hoặc lặp lại quá trình khởi động.

2. CÁC BIỆN PHÁP TIÊU DIỆT VIRUS

Trong khi các chất khử trùng tốt nhất là dựa trên clo, như Lysol hoặc Clorox, hoặc cồn pha loãng ~ 70% (vodka có 40%, vì vậy không có tác dụng), một số nghiên cứu đã kiểm tra tính axit của giấm ăn để chống lại mầm bệnh. Mặc dù giấm và baking soda có thể chống lại vi khuẩn, các sản phẩm nguồn gốc thiên nhiên thường không có hiệu quả bằng các sản phẩm hoá học. Tuy nhiên, trong lúc khó khăn này, những sản phẩm tại nhà có thể là sự lựa chọn cuối cùng. Trong nghiên cứu này, thuốc tẩy 1% hoặc 10% giấm malt có tác dụng ức chế hoạt tính của virus cúm A. Nước sôi không có bất cứ tác dụng gì.

Để biết danh sách các chất khử trùng có thể chống lại SARS-CoV-2, vui lòng tham khảo danh sách này được công bố bởi Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ.

3. TỰ LÀM MẶT NẠ TẠI NHÀ

Bạn có thể tự làm mặt nạ từ nhiều loại vật liệu. Mặc dù không hiệu quả như mặt nạ phẫu thuật (89%) chống lại vi khuẩn <0,02 micron, các vật liệu sau đây đã được thử nghiệm và có thể thay thế khẩu trang phẫu thuật trong thời gian này: túi lọc máy hút bụi (86%), khăn ăn (73%), cotton hỗn hợp (70%) và vỏ gối kháng khuẩn (68%).

Khăn len, vải 100% cotton, lụa và vải lanh ít hiệu quả hơn nhưng có thể mang lại cho bạn hiệu quả ít nhất 50%. Nếu bạn không có máy may, bạn có thể làm một cái bằng cách sử dụng kim bấm và dây thun ở đây. Dưới đây là video về cách làm mặt nạ tại nhà:

Vài Lời Kết

Mình hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp chúng ta có cái nhìn thiết thực hơn về dịch COVID-19. Như bạn có thể nhận ra, con đường đến với vắc-xin và thuốc điều trị COVID-19 vẫn còn một chặng đường dài, nhưng những luồng thông tin không nên làm chúng ta trở nên hoang mang, hay lo sợ. Tại thời điểm này, có quá nhiều tin tức ập đến hàng giờ, nhưng đó không phải là kiến thức, mà chỉ là những mẩu thông tin nhỏ lẻ.

Trong thời điểm quan trọng này, hãy cảnh giác để phân biệt giữa sự thật với hư cấu. Hãy nên giáo dục bản thân để bảo vệ người khác. Sợ hãi đến từ những điều chưa biết, vì vậy hãy đặt câu hỏi, viết và suy ngẫm. Hãy đưa ra giả thuyết, tranh luận, và đánh bại chính suy nghĩ của mình. HOẶC chúng ta có thể chọn con đường khác: con đường của sự vô tư, không lo nghĩ hoặc của sự phúc lạc đến thờ ơ, bàng quang.

Con đường bạn chọn, dù thế nào, sẽ vẫn còn là một chặng đường dài phía trước.